Operacja usunięcia zaćmy jest dziś jedną z najszybszych i najmniej inwazyjnych procedur medycznych, przez co często traktowana jest przez pacjentów jako zabieg prosty. Chorzy poddawani operacji nie muszą być umieszczani pod narkozą, a cały proces usunięcia starej soczewki i wstawienia na jej miejsce nowej odbywa się pod znieczuleniem miejscowym. Dzięki temu pacjenci mogą opuścić szpital jeszcze tego samego dnia i zachowując odpowiednie środki ostrożności przechodzić proces rekonwalescencji w zaciszu własnego domu. Jak jednak należy przygotować się do zabiegu i jak on właściwie przebiega?
Przygotowanie do zabiegu – konsultacja okulistyczna
Pierwszym i najbardziej oczywistym etapem leczenia zaćmy jest diagnoza choroby przez lekarza okulistę. Do zidentyfikowania problemu nie potrzeba specjalistycznego sprzętu, a więc diagnozę może postawić regularny okulista odwiedzany przez pacjenta. Jego zadaniem jest wówczas wystawienie stosownego skierowania na operacyjne usunięcie zaćmy. Skierowanie to jest ważne bezterminowo, a więc nawet długie kolejki oczekiwania w ramach NFZ nie stanowią tu przeszkody. Na tym etapie pacjent podejmuje decyzję odnośnie miejsca wykonania zabiegu – czy będzie to klinika prywatna, czy może szpital operujący w ramach NFZ.
Pierwsza konsultacja przygotowująca do zabiegu zaćmy ma na celu określenie rodzaju i stopnia zaawansowania zaćmy oraz analizę istniejących u pacjenta wad wzroku, które mogą mieć wpływ na przebieg operacji lub procesu gojenia się oka. W przypadku leczenia w ramach NFZ etap ten jest zwykle częścią diagnozy okulistycznej przed wystawieniem skierowania dla pacjenta. Jako że pacjent nie ma możliwości decydowania o rodzaju soczewki w ramach operacji na NFZ, kolejnym krokiem będzie tu zgłoszenie się do szpitala w dniu zabiegu.
Nieco inny przebieg przygotowań będzie miał miejsce w klinikach prywatnych, gdzie pacjent spotyka się z lekarzem na drugiej konsultacji, podczas której wybierana jest konkretna soczewka oraz dobrane zostają jej właściwe parametry. Pacjent otrzymuje wtedy również receptę na krople do oczu, które należy stosować na 7 dni przed zabiegiem. Pacjent powinien uzyskać od lekarza rodzinnego oświadczenie o braku przeciwwskazań do wykonywania zabiegów pod znieczuleniem miejscowym.
Przygotowania w dniu operacji
Należy pamiętać, że choć operacja usunięcia zaćmy nie jest zabiegiem pod narkozą, pacjent w dalszym ciągu może poczuć się osłabiony. Dlatego też ważne jest, by pacjent pojawił się w szpitalu w dniu zabiegu wraz z opiekunem. Powinien też zapewnić sobie możliwość transportu powrotnego do domu, gdyż prowadzenie samochodu po zabiegu jest surowo zabronione (ze względu na opatrunek na operowanym oku). Dzień przed operacją pacjent powinien odpowiednio zadbać o higienę, skupiając się szczególnie na głowie. Oznacza to staranne umycie ciała, twarzy oraz włosów. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że nie wolno stosować żadnych kremów do twarzy na noc – okolica oka musi być całkowicie czysta.
W dniu operacji należy umyć twarz wodą z delikatnym mydłem – najlepszym wyborem będzie tu klasyczne szare mydło. Zabronione jest stosowanie kremów oraz makijażu, gdyż zanieczyściłoby to operowany obszar. Pacjenci w dniu operacji nie muszą być na czczo, więc spożycie lekkiego posiłku przed zabiegiem jest wręcz zalecane. Pacjent powinien też zażyć wszystkie stosowane przez siebie leki poza lekami przeciw krzepliwości krwi.
Przebieg operacji zaćmy
Operacja jest krótka i nie wymaga od pacjenta pozostawania w szpitalu na noc. Na dwie godziny przed zabiegiem przeprowadzane jest ostatnie badanie kontrolne, a przed wejściem na salę operacyjną pacjentowi podaje się również specjalistyczne krople do oczu rozszerzające źrenice.
Przygotowany przez pielęgniarkę pacjent jest oddawany na tym etapie w ręce chirurga, który wykonuje na powierzchni oka niewielkie nacięcie (jedynie 2,2 mm), po czym metodą fakoemulsyfikacji usuwa starą, zmętniałą soczewkę. Gdy dno oka jest całkowicie oczyszczone, chirurg wprowadza nową soczewkę i umiejscawia ją we właściwej pozycji. Następnie założony zostaje specjalny opatrunek i na tym koniec zabiegu. Cała procedura trwa około 30 minut, a po około dwóch godzinach pacjent jest gotowy do opuszczenia szpitala.
Pierwsza kontrola pooperacyjna następuje dzień po zabiegu, a jeśli wszystko jest w porządku, pacjent zostaje poinformowany o zaleceniach dotyczących odpoczynku po operacji i kolejnych wizytach kontrolnych. I na tym właściwie koniec. Pacjent z nową soczewką odzyskuje wzrok stopniowo, jednak wyraźną poprawę jakości widać już tego samego dnia.