Zaćma to schorzenie oka, polegające na zmętnieniu soczewki, która staje się przez to mniej przejrzysta. Normalnie soczewka oka jest przezroczysta i pozwala na przechodzenie światła, które następnie skupia się na siatkówce, umożliwiając widzenie. Gdy soczewka staje się mętna, obraz staje się nieostry i rozmyty.

Przyczyny zaćmy

Zaćma to zmętnienie soczewki oka, które prowadzi do pogorszenia widzenia. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju zaćmy. Poniżej przedstawiamy główne przyczyny i czynniki ryzyka związane z tym schorzeniem:

• Starzenie się: Najczęstszą przyczyną zaćmy jest naturalny proces starzenia się. Z wiekiem białka w soczewce zaczynają się łączyć, co prowadzi do jej mętnienia. Większość ludzi zaczyna doświadczać pewnych zmian w soczewce w okolicach 40. roku życia, ale objawy zaćmy stają się zazwyczaj bardziej zauważalne po 60. roku życia.
• Urazy oka: Urazy mechaniczne oka mogą przyspieszyć rozwój zaćmy. Nawet niewielkie urazy, które początkowo mogły nie powodować bólu lub widocznych uszkodzeń, mogą z czasem prowadzić do mętnienia soczewki.
• Choroby ogólnoustrojowe: Niektóre choroby, takie jak cukrzyca, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaćmy. Wysoki poziom cukru we krwi może wpływać na metabolizm soczewki, prowadząc do jej mętnienia.
• Leki: Długotrwałe stosowanie niektórych leków, zwłaszcza kortykosteroidów, może przyczynić się do rozwoju zaćmy.
• Promieniowanie UV: Nadmierne narażenie oczu na promieniowanie ultrafioletowe, na przykład podczas długotrwałego przebywania na słońcu bez okularów przeciwsłonecznych, może przyspieszyć proces mętnienia soczewki.
• Czynniki genetyczne: Rodzinna predyspozycja może zwiększać ryzyko wystąpienia zaćmy w młodszym wieku.
• Inne czynniki: Palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, nadciśnienie tętnicze oraz otyłość mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaćmy. Ponadto niektóre choroby oczu, takie jak jaskra czy stan zapalny oka, mogą również przyczyniać się do jej rozwoju.

Znając przyczyny zaćmy, można podjąć pewne kroki w celu zmniejszenia ryzyka jej wystąpienia, takie jak noszenie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV czy kontrolowanie poziomu cukru we krwi. Ważne jest też regularne badanie wzroku, dzięki któremu można wczesniej wykryć i podjąć odpowiednie działania w przypadku wystąpienia zaćmy.

Objawy zaćmy

Do najbardziej charakterystycznych objawów zaćmy należą:

• zmniejszenie ostrości widzenia,
• podwójne widzenie w jednym oku,
• widzenie rozmytych obrazów,
• trudności w widzeniu przy słabym oświetleniu,
• zwiększona wrażliwość na światło.

Leczenie zaćmy

Głównym sposobem leczenia zaćmy jest chirurgiczne usunięcie zmętniałej soczewki i zastąpienie jej sztuczną soczewką.

Jak wygląda operacja zaćmy?

Operacja zaćmy jest stosunkowo krótka i trwa zazwyczaj około 15-30 minut. Jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym. Lekarz chirurg robi niewielkie nacięcie w rogówce, przez które usuwa zmętniałą soczewkę i wprowadza sztuczną. Po operacji pacjent szybko wraca do normalnej aktywności.

Czy zaćma może nawrócić po operacji?

Właściwie mówiąc, zaćma nie „wraca” po operacji. Jednak niektórzy pacjenci doświadczają efektu zwanego „zaćmą wtórną”. Jest to związane z zachmurzeniem torebki soczewki, w której umieszczona jest sztuczna soczewka. To zachmurzenie może wystąpić miesiące lub lata po operacji i może prowadzić do podobnych objawów jak zaćma pierwotna.

Przyczyny zaćmy wtórnej

Po operacji usunięcia zaćmy i wszczepieniu sztucznej soczewki, zachmurzenie może wystąpić w torebce soczewki, która trzyma sztuczną soczewkę na miejscu. Owe zachmurzenie nazywane jest zaćmą wtórną.

Zaćma wtórna wynika najczęściej z reakcji komórek torebki soczewki, które pozostały po operacji pierwotnej zaćmy. Te komórki mogą zaczynać rosnąć na tylnej (posteriornej) części torebki. Z czasem, te proliferujące komórki mogą prowadzić do zachmurzenia torebki soczewki, co powoduje objawy podobne do tych z zaćmą pierwotną, takie jak zmniejszenie ostrości widzenia czy problemy z widzeniem w nocy.

Czynniki ryzyka rozwinięcia zaćmy wtórnej obejmują:

• Młodszy wiek pacjenta w momencie operacji zaćmy pierwotnej.
• Cukrzyca.
• Inne schorzenia oczu, takie jak stan zapalny w oku.
• Komplikacje podczas pierwotnej operacji zaćmy.

Co zrobić w przypadku zaćmy wtórnej?

Jeżeli pacjent podejrzewa, że rozwija się u niego zaćma wtórna, pierwszym krokiem powinno być skonsultowanie się z lekarzem okulistą. Specjalista dokładnie zbada oko i postawi diagnozę. Jeśli zostanie potwierdzona obecność zaćmy wtórnej, najczęściej rekomendowanym leczeniem jest zabieg kapsulotomii laserowej.

Zabieg kapsulotomii laserowej polega na użyciu specjalnego lasera YAG do tworzenia małych otworów w zachmurzonej torebce soczewki. Laser usuwa zachmurzenie, przywracając pacjentowi jasność i ostrość widzenia. Jest to procedura ambulatoryjna, która trwa zazwyczaj kilka minut i jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym. Pacjenci często odzyskują ostrość widzenia niemal od razu po zabiegu, a ryzyko powikłań jest minimalne.

Ważne jest, aby pacjenci śledzili swoje objawy i regularnie konsultowali się z lekarzem okulistą, aby zapewnić sobie najlepsze wyniki leczenia i zapobiec dalszym problemom z widzeniem.

Proces leczenia zaćmy wtórnej

Zabieg nazywa się kapsulotomią laserową. Lekarz używa lasera, aby tworzyć niewielkie otwory w zachmurzonej torebce soczewki, przywracając jasność i ostrość widzenia. Jest to bezpieczny i skuteczny zabieg, który trwa zaledwie kilka minut i jest przeprowadzany ambulatoryjnie.

Podsumowanie

Chociaż operacja zaćmy skutecznie usuwa mętną soczewkę, pewna liczba pacjentów może doświadczyć zaćmy wtórnej. Na szczęście jest ona łatwa do leczenia i pacjenci mogą szybko wrócić do klarownego widzenia po prostym zabiegu laserowym.